Letonya yerel kültürü, etkinlikleri ve gösterileri
Letonya yerel kültürel etkinlikleri
Letonya Kültür Kanonu'nda yer alan 99 kültürel bileşenden bazılarını tanıyın
Letonya yerel ortakları ve faaliyetleri
Yerel proje ortaklarının günlük faaliyetlerini keşfedin
Letonya Ulusal Kültürü
Letonya'nın kültürel mirası farklı kültürlerin etkisini göstermektedir. Bu bölümde onları daha yakından tanıyın.
Letonya yerel kültürü, kültürel etkinlikler ve gösteriler
Letonya’nın toplam 99 kültürel bileşeni, diğer Avrupa ülkeleri gibi, bir dizi sanat eseri ve kültürel değer olarak oluşturulan ve ülkenin kültür alanındaki tüm zamanların en büyük başarılarını bir araya getiren Letonya Kültür Kanonu’na dâhil edilmiştir.
Letonya Kültür Kanonu’nda geleneksel kültürden Liv kültürü, mezarlık kültürü ve Ölüler Dairesi, Yaz Gecesi, Latgal çömlekçiliği, çavdar ekmeği, Lielvārde kuşağı, kokle çalma, çok parçalı Letonca şarkı söyleme, Letonya türküleri (“Latvju dainas” – in Letonya), halk kostümleri, Ulusal Letonya Şarkı ve Dans Kutlaması, Suiti kültürel alanı ve Mayıs hizmetleri.
Mezarlık kültürünün özel bir tezahürü, farklı toplulukları anma yoluyla birleştiren, değerleri sergileyen ve sürdüren ve bir kimlik duygusunu koruyan hem kamusal hem de bireysel anma ritüellerini içeren Mezarlık Festivali (“kapu svētki” – Letonca dilinde). Letonya’nın Mezarlık Festivali geleneği 19. yüzyılın ilk yarısında oluşmaya başladı.
Ölüler Dairesi (“mirušo ofīcijs” – Letonya dilinde) olarak adlandırılan Latgal mezmurlarını zikretmek gibi eşsiz Katolik geleneği, bugün hala Letonya’nın doğu bölgelerinde – Daugava nehri ve Latgale’nin sol kıyısındaki Katolik cemaatlerinde uygulanmaktadır. Kulağa oldukça uğursuz gelse de, amacı iyi huyludur – başlangıçta bir akrabanın ölümünden hemen sonraki ilk günlerde ve cenaze töreninden önce ve ayrıca vefatlarından bir yıl sonra, ölen akrabaların ruhları için dua etmek ve şefaat etmek. Gelenek, yas sürecinin önemli bir parçasıdır. Aynı zamanda giderek Latgalian kimliğinin bir sembolü olarak kabul edilir.
Dainalar (Leton halk şarkıları) en kapsamlı şekilde Letonya’nın her yerinden 20. yüzyılın başında Krišjānis Barons tarafından toplanmış ve belgelenmiştir. 1894 ile 1915 yılları arasında yayınlanan ve yaklaşık 300.000 metin içeren “Latvju dainas” başlıklı, sonuçta altı cilt olan dainaları yazdı. Metinlerin sistematik bir şekilde harmanlanmasına yardımcı olmak için Barons, dainaları kataloglamak için 70 bölmeli ahşap bir dolap yarattı. 2001 yılında, bu kabine UNESCO Dünya Belleği Kaydı’na dâhil edildi. Letonya’nın dört bir yanından binlerce muhbir tarafından Baronlara gönderilen kaynak materyal, Baronların açıklamaları ve düzenleme notları ile tamamlanmış, yalnızca 3×11 cm boyutunda 350.000’den fazla küçük el yazısı kâğıt parçasından oluşmaktadır. Bu kabine şimdi Riga’daki Letonya Ulusal Kütüphanesinde bulunmaktadır.
Letonya Kültür Kanonu’nun edebiyat bölümünde birçok Letonyalı yazar yer alıyor- Imants Ziedonis, Ojars Vacietis, Karlis Skalbe, Rainis, Rudolfs Blaumanis, kardeşler Reinis Kaudzite ve Matiss Kaudzite, Regina Ezera, Uldis Berzins, Vizma Belsevica, Eriks Poruk Adamsons, Janis, Janis Jaunsudrabins, Aleksandrs Caks ve eserleri.
“Bazen Tanrı’nın benimle sanki bir futbol topuymuşum gibi çalıştığından şüpheleniyorum. Bacağını geri çekiyor ve beni kaburgalarımdan geçiriyor. (Sonuçta Tanrı tekmelerini nasıl alır!) Hedefin nerede olduğunu kim bilir, kiminle oynadığını nasıl bilebilirim? Beni şeytana, Firsov’a ya da Pelé’ye ya da şuradaki bahçedeki çocuklara uydurabilirdi, ama o – hayır, kendisi ile bire bir oynuyor.”
İmants Ziedonis, “Epifaniler”, 1970’ler.
Letonya Kültür Kanonu’nun görsel sanatlar bölümünde seçilen 15 ayrı özel eser, örneğin, Karlis Zale’nin Özgürlük Anıtı (1931-1935), ressam Vilhelms Purvitis’in üç manzara (1910, 1934), ‘Hizmetten Sonra (Ayrılmadan Sonra) tablosu. “Kilise” (1894) Janis Rozentals ve diğerleri tarafından.
Letonya Kültür Kanonu’nun film sektöründe, popülerlikleri ne olursa olsun Letonya film sanatında önemli kilometre taşlarına işaret eden 12 film seçildi, örneğin, “Bir Yaz Ortası Gecesinin Rengi” (1981), “Bataklık Yıldızı” (1966) ve ‘Derin Nefes Al’ (‘Dört Beyaz Gömlek’) (1967).
Letonya Kültürü Kanonunun sahne sanatları bölümünde, Letonya’nın profesyonel sahne sanatını belirleyen ve hala belirleyen, bireysel kişilik tarafından yaratılan 15 kişi ve sanat formu, örneğin Olgerts Kroders’in Associate tiyatrosu, Alvis Hermanis olarak vurgulanmıştır. New Riga Tiyatrosu’nun direktörü, Daile Tiyatrosu’nun kurucusu olarak Eduards Smilgis, aktör Uldis Pucitis ve diğerleri.
Kanondaki mimari ve tasarım bölümü, 18 farklı değerden oluşan çeşitli bir diziden oluşur. Hem yaygın olarak not edilen hem de evrensel olarak takdir edilen değerleri ve bunların yazarlarını ve örneğin Letonya ulusal para birimi – Letonya Latı, Minox kamera (Valters Caps tarafından tasarlanmıştır), Rundāle Sarayı, Salaspils Anıtı, bina gibi daha az bilinen eserleri ve yerel değerleri içerir. UNESCO Siciline dâhil olan ve Işık Kalesi (Gaismas pils) olarak da anılan Letonya Ulusal Kütüphanesi ve mimarı Gunars Birkerts.
Kanon’un müzik bölümü, besteci Jazeps Vitols’un karma koro için “Işık Kalesi” (1899), besteci Peteris Vasks’ın yaylı çalgılar orkestrası için “Musica dolorosa” (1983), besteci Raimonds Pauls ve besteci Imants Kalnins’in “4. Senfoni” (1973) gibi hem bestecilerden hem de müzikallerden oluşan 12 değerden oluşmaktadır.
Baltık Yolu’ndan da bahsetmek gerekir, çünkü günümüze kadar ülke tarihindeki en önemli tezahürlerden biri olarak görülüyor, ayrıca UNESCO Sicilinde yer alıyor. Bu, Baltık devletlerinin ulusal bağımsızlığının restorasyonu için savaşmak için Baltık uluslarının birliğini ve kararlılığını uluslararası olarak gösteren, Baltık ulusları tarafından 23 Ağustos 1989’da düzenlenen bir eylemdi. Eylemin amacı, yerel ve uluslararası toplumun dikkatini Baltık Devletlerinin Sovyetler Birliği’ne ilhak edildiği yasadışı koşullara çekmekti.
Milyonlarca insan üç Baltık devletinin tamamında toplandı. Aynı zamanda, Baltık Devletlerinin bağımsızlığına ilişkin fikirlerin geniş halk desteğine sahip olduğunun uluslararası toplum tarafından da görünür bir kabulüydü.
